โครงสร้างทางสังคม หมายถึง ส่วนต่าง ๆ
ที่ประกอบกันเป็นระบบความสัมพันธ์ของสังคมมนุษย์ ส่วนประกอบดังกล่าวจะต้องเป็นเค้าโครงที่ปรากฏในสังคมมนุษย์ทุก
ๆ สังคม แม้ว่าจะมีรายละเอียดปลีกย่อยแตกต่างกันไปในแต่ละสังคมก็ตาม
โครงสร้างของสังคมไทย แบ่งออกเป็น 2 ส่วนคือ
1. สังคมชนบท (กลุ่มปฐมภูมิ)
2. สังคมเมือง (กลุ่มทุติยภูมิ)
ลักษณะโครงสร้างทางสังคม
1. มีการรวมกลุ่มของคนในสังคม
2. มีแนวทางในการปฏิบัติอย่างเหมาะสม
3. มีจุดหมายในการปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ
4. มีการเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงได้
สถาบันสังคม หมายถึง
รูปแบบพฤติกรรมของสมาชิกในสังคมเพื่อสนองความต้องการร่วมกันในด้านต่าง ๆ
และเพื่อการคงอยู่ของสังคม
ลักษณะสำคัญของสถาบัน
1) สถาบันสังคมเป็นนามธรรม
2)
สถาบันสังคมเกิดจากการเชื่อมโยงบรรทัดฐานต่าง ๆ ทางสังคม ซึ่งได้แก่ วิถีชาวบ้าน
จารีต และกฎหมาย
3)
สถาบันสังคมเกิดขึ้นเพื่อสนองความต้องการในด้านต่าง ๆ ร่วมกันของสมาชิกในสังคม
4)
สถาบันสังคมเกิดจากการยอมรับร่วมกันของสมาชิกในสังคม
องค์ประกอบของสถาบันของสังคม
1) กลุ่มสังคม
สถาบันสังคมประกอบไปด้วยกลุ่มสังคมต่าง ๆ ที่ทำหน้าที่สนับสนุนให้การกระทำระหว่างสมาชิกบรรลุวัตถุประสงค์ร่วมกัน
โดยประกอบด้วยสถานภาพหรือตำแหน่งทางสังคม และบทบาทหน้าที่
2) หน้าที่ของสถาบันทางสังคม
หมายถึง วัตถุประสงค์ในการสนองความต้องการของสังคมในด้านต่างๆ
3) แบบแผนพฤติกรรมในการประพฤติปฏิบัติตนของสมาชิก
เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของสถาบันนั้น
3) แบบแผนพฤติกรรมในการประพฤติปฏิบัติตนของสมาชิก
เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของสถาบันนั้น
สถาบันสังคมที่สำคัญแยกได้
7 สถาบัน ดังนี้
1. สถาบันครอบครัว
ครอบครัวซึ่งประกอบด้วยสมาชิกที่อาศัยอยู่ในครัวเรือนเดียวกัน
หน้าที่ของสถาบันครอบครัว
1. หน้าที่ผลิตสมาชิกใหม่ให้แก่สังคม
2. หน้าที่เลี้ยงดูสมาชิกใหม่ให้มีชีวิตรอด
3. หน้าที่ถ่ายทอดวัฒนธรรมของสังคมไปสู่สมาชิกใหม่
4. หน้าที่อื่น ๆ ได้แก่ การสนองความต้องการทางจิตใจ
2. สถาบันการศึกษา
สถาบันสังคมซึ่งเกี่ยวข้องกับแบบแผนการขัดเกลาและการถ่ายทอดวัฒนธรรม
การให้ความรู้ และการฝึกทักษะอาชีพ เพื่อความเป็นสมาชิกที่เหมาะสมของสังคม
หน้าที่ของสถาบันการศึกษา
1. ถ่ายทอดความรู้ วัฒนธรรม และทักษะ อันจำเป็นในการดำรงชีพของสมาชิกในสังคม
2. สร้างบุคลิกภาพทางสังคมให้แก่สมาชิก สามารถปรับตนในการติดต่อสัมพันธ์กับบุคคลอื่น
3. การกำหนดสถานภาพทางสังคม และชนชั้นทางสังคมสถานภาพจากสถาบันการศึกษา
4. หน้าที่ในการผลิตกำลังแรงงานทางเศรษฐกิจ ตามความต้องการทางสังคม
5. หน้าที่ในการสร้างกลุ่มเพื่อนเเพื่อสนองความต้องการทางจิตใจของสมาชิกในสังคม
3. สถาบันศาสนา
สถาบันที่ทำหน้าที่ช่วยสนองความต้องการด้านเสริมกำลังใจให้แก่สมาชิกในสังคม
หน้าที่ของสถาบันศาสนา1. สร้างความเป็นปึกแผ่นให้แก่สังคม
2. สร้างเสริมและถ่ายทอดวัฒนธรรมแก่สังคม
3. ควบคุมสมาชิกให้ปฏิบัติตามบรรทัดฐานของสังคม
4. สนองความต้องการทางจิตใจแก่สมาชิกเมื่อสมาชิกเผชิญกับปัญหาต่าง ๆ
4. สถาบันเศรษฐกิจ
สถาบันสังคมที่เกี่ยวข้องกับแบบแผนพฤติกรรมทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับ
การผลิตการกระจายสินค้าและบริการไปสู่ผู้บริโภค
หน้าที่ของสถาบันเศรษฐกิจ
1. ผลิตสินค้า เพื่อสนองความต้องการของสมาชิกในสังคม
2. การกระจายสินค้าที่ผลิตได้ไปสู่สมาชิกในสังคมอย่างทั่วถึง
3. การกระจายบริการต่าง ๆ ไปสู่สมาชิกในสังคม
4. การกำหนดสถานภาพทางสังคมและชนชั้นทางสังคม
5. ก่อให้เกิดหน้าที่สำคัญ คือ เป็นพื้นฐานอำนาจทางการเมือง
5. สถาบันทางการเมืองการปกครอง
เป็นแบบแผนที่เกี่ยวข้องกับการดำรงชีวิตตามกฎระเบียบของสังคม
หน้าที่ของสถาบันการเมืองการปกครอง
1. สร้างระเบียบกฎเกณฑ์ให้แก่สังคม
2. วินิจฉัยข้อขัดแย้งระหว่างสมาชิกในสังคม
3. หน้าที่ในการบริหารองค์การของรัฐบาลกลางและรัฐบาลท้องถิ่น
4. การป้องกันและรักษาความปลอดภัยทั้งภายในสังคมและจากภายนอกสังคม
6. สถาบันนันทนาการ
เป็นสถาบันที่เกี่ยวกับการพักผ่อนหย่อนใจในชีวิตประจำวัน
เพื่อผ่อนคลายความตึงเครียด
หน้าที่ของสถาบันนันทนาการ
1. ช่วยให้สมาชิกมีสุขภาพกายและสุขภาพจิตดีขึ้น
2. เสริมสร้างความสามัคคี
3. ปลูกฝังความมีระเบียบวินัยแก่สมาชิก
4. สร้างความสนุกสนานเพลิดเพลินและใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
5. ฝึกทักษะความชำนาญในด้านต่าง ๆ
7. สถาบันสื่อสารมวลชน
